Ottoman Studies

First work in English devoted to medicine in the Ottoman world.

This book discusses diseases that affected human and non-human populations in areas stretching from the Red Sea and Egypt to Anatolia, the Balkans, and the Black Sea, in the early modern and modern eras. It tackles various questions of historiography and sources, tests new interdisciplinary methodologies, and asks new questions while revisiting older ones. It contributes to Ottoman studies, the history of medicine, Mediterranean and European history, as well as global studies on the role of epidemics in history.

Fotoğraflar ve planlar tarihimizin en mühim kaynakları arasındadır. Hiçbir yazı tarihi bir gerçeği fotoğraf kadar açık ve net ifade edemez.Bu albüm son iki asrında Osmanlı Devleti'nin insan sağlığına verdiği ehemmiyeti gösteren ve sağlık teşkilatının muasır bir seviyeye çıkarılması için memleket sathında açılan hastahaneleri mevzu edinen seçme fotoğraf ve planlardan müteşekkil bir çalışmadır.

Bu çalışma, kadın bedeninin “neye hizmet etmesi” ve “nasıl sergilenmesi” gerektiği meselesinin, modernleşme niyetiyle kimi girişimlerde bulunan Osmanlı’da, hangi araçlar ve kararlarla çözülmeye çalışıldığını tartışıyor. Gülhan Erkaya Balsoy; bu tartışmayı, arşiv belgelerinin yanı sıra Osmanlı’da kadın doğumun kurucu “babası” Besim Ömer’in eserleri, 20. yüzyıl başında çoksatar olan ve kadınlara yönelik nasihatler içeren yayınlar ve kimi popüler edebî metinler üzerinden sürdürüyor.Osmanlı’nın nüfusu kontrol etmeye çalışan kadın odaklı politikaları, bir yandan kadın bedenini denetim altına alıp siyasetin sahasına çekerken bir yandan da kadını ve kadın sorunlarını görünür kılıp üzerinde konuşulur hale getirmiştir. Devlet erki, Osmanlı nüfusunun artmasını –ama Müslümanlar lehine artmasını– isterken makbul kadını ve kadınlığı da tarif ediyordu.Makbul kadın vakti gelince hemen evlenmeli, çok çocuk doğurmalı, asla kürtaj yaptırmamalı ve kendisini doktorlara emanet etmelidir. Bu tarif, yaşadığımız dönemin siyasal diline ve amaçlarına ne kadar da denk düşüyor.

Did you know that many of the greatest and most colourful Ottoman statesmen and literary figures from the 15th to the early 20th century considered plague as a grave threat to their empire? And did you know that many Ottomans applauded the establishment of a quarantine against the disease in1838 as a tool to resist British and French political and commercial penetration? Or that later Ottoman sanitation effort to prevent urban outbreaks would help engender the Arab revolt against the empire in 1916?Birsen Bulmus explores these facts in an engaging study of Ottoman plague treatise writers throughout their almost 600-year struggle with this epidemic disease. Along the way, she addresses the political, economic and social consequences of the methods they used to combat it.

This is the first systematic scholarly study of the Ottoman experience of plague during the Black Death pandemic and the centuries that followed. Using a wealth of archival and narrative sources, including medical treatises, hagiographies, and travelers' accounts, as well as recent scientific research, Nükhet Varlik demonstrates how plague interacted with the environmental, social, and political structures of the Ottoman Empire from the late medieval through the early modern era. The book argues that the empire's growth transformed the epidemiological patterns of plague by bringing diverse ecological zones into interaction and by intensifying the mobilities of exchange among both human and non-human agents. Varlik maintains that persistent plagues elicited new forms of cultural imagination and expression, as well as a new body of knowledge about the disease. In turn, this new consciousness sharpened the Ottoman administrative response to the plague, while contributing to the makings of an early modern state.

Toptaşı Bimarhanesi, Osmanlı Devleti’nin ondokuzuncu yüzyıl son çeyreği ile yirminci yüzyıl ilk çeyreğinde faaliyet gösteren bir akıl hastanesidir. Toptaşı Bimarhanesi’nin kurumsal tarihini, bir akıl hastanesinin modernleşme çabası eşliğinde, siyasal ve toplumsal tarihle birlikte inceleyen bu çalışma, deliliğin sosyal tarihini, bir psikiyatrik kurum olarak bimarhane perspektifinden ele almaktadır.Psikiyatri tarihçileri, 19. yüzyılın iç içe geçmiş iki özellik ile karakterize olduğunu düşünmektedir: tımarhanelerin yükselişi ve psikiyatrik profesyonelleşmenin ortaya çıkışı. Toptaşı Bimarhanesi tarihinin çizgisel ve ilerlemeci bir tarih anlayışı ile yazılamayacağını savunan bu kitapta, bimarhanenin tarihi, “yükseliş ve çöküş, yeniden yükseliş ve yeniden çöküşün bir tarihi” olarak ele alınmaktadır. Kitap, 19. yüzyılın başlarında Süleymaniye Bimarhanesi’nin ıslahı meselesinden başlayarak, 1873 yılında Süleymaniye’den Üsküdar’daki Toptaşı’na, 1924 yılında ise Toptaşı’ndan bugünkü Bakırköy’e taşınan kurumun, yükseliş ve çöküşlerini, siyasal tarihe paralel bir şekilde üç reform dalgası şeklinde özetlemektedir.

Osmanlı İmparatorluğu son yüzyılını arka arkaya gelen savaşlarla geçirmek zorunda kalmış ve bu savaşlar sonucunda fiziki olarak büyük kayba uğradığı gibi beşeri sermayesinin de son derece büyük bir bölümünü kaybetmiştir. Nüfusun büyük ölçüde azalması ile devleti ayakta tutan en önemli faktörlerden biri daha ortadan kalkmış, bu yüzden I. Dünya Savaşı'nın sonunda 600 yıllık İmparatorluk yıkılarak tarihe karışmıştır.Elinizdeki kitap İmparatorluğun yıkılışına neden olan bu nüfus kaybında, genel kabulün tersine sadece cephedeki silahlı mücadelenin değil, aynı zamanda savaşa bağlı olarak ortaya çıkan salgın hastalıklar ve bazı sağlık sorunlarının da büyük payı olduğu gerçeğini belgelerle açıklıyor.

Sağlığın çağdaşlaşması, endüstri devriminin bir yan ürünüdür. Bu alandaki en önemli kazanım, yaşam standardının yükselmesiyle, bulaşıcı hastalıkların denetim altına alınması olmuştur. Çağdaş sağlık hizmetlerinin ülkemize geliş serüveninin izleri dilimizde halâ yaşar; “sevk edilen” hasta, “koğuş”ta yatar; iyileşince “taburcu” olur.“Türkiye’de Sağlığın Çağdaşlaşması” 1800 - 1980 yıllarında endüstrileşme, demografik geçiş, çevrenin denetimi, sosyal güvenliğin kurulması çerçevesinde endüstri ülkelerinde ve Osmanlı Devleti/Türkiye’de sağlığın çağdaşlaşmasını karşılaştırmaktadır.

This book explores the history of natural disasters in the Ottoman Empire and the responses to them on the state, communal, and individual levels. Yaron Ayalon argues that religious boundaries between Muslims and non-Muslims were far less significant in Ottoman society than commonly believed. Furthermore, the emphasis on Islamic principles and the presence of Islamic symbols in the public domain were measures the state took to enhance its reputation and political capital - occasional discrimination of non-Muslims was only a by-product of these measures. This study sheds new light on flight and behavioral patterns in response to impending disasters by combining historical evidence with studies in social psychology and sociology. Employing an approach that mixes environmental and social history with the psychology of disasters, this work asserts that the handling of such disasters was crucial to both the rise and the fall of the Ottoman Empire.

"Beka yok cihanda nüfus-ı faniye / Ömr-i beşer sanki bir saniye / Birisin hayyen ayırdı felek / Bu idi bana sevece-i saniye / Taundan vefat etti, Ah! Naciye!" Taun ya da veba, 18. yüzyıldan kalma bir mezar taşındaki bu sözlerin de gösterdiği gibi, yüzyıllar boyunca Osmanlı tebaasını kırıp geçirmiş ve çok acı vermiş bir illet. Daniel Panzac’ın günümüzdeki hemen bütün Osmanlı araştırmalarında kaynak olarak kullanılan ve yıllarca süren bir araştırmanın ürünü olan eseri bu sözlerle başlıyor. Vebanın neden ve nasıl yayıldığı, Müslüman ve gayrimüslim tebaanın salgın karşısındaki tavırları, inançları, Balkanlar’dan Erzurum’a, Magrip’ten Maşrık’a bireylerin ve devletin aldığı önlemler, Venedik, Marsilya, Şam, İstanbul ve daha birçok şehrin konsolosluk raporları, sağlık görevlilerinin yazışmaları ve binin üzerinde kaynak taranarak yazıldı. Yüz elli yıllık bir dönemi tanıklara dayanarak anlatan bir toplumsal tarih kitabı.

Mazhar Osman ismi, nasıl ve niçin hikayelere konu olmuş, deyimlere, fıkralara, hatta hakaretlere girmiştir? Halkın dilinde adeta Marko Paşa ya da Nasrettin Hoca gibi efsaneleşen doktor Mazhar Osman Uzman kimdir? Osmanlı'dan Cumhuriyet yıllarına uzanan yaşamı boyunca neler yapmıştır?

İşte bu sorular yazarı, iki yıllık bir araştırma sonucunda, Mazhar Osman'ı biraz olsun tanımaya ve ölümünün 50. yılında çıkan bu kitapla okurlara tanıtmaya yöneltti.