Sürdürülebilirlik Rehberi

Nitelikli eğitimin sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlayabilmesi için herkesin eşit koşullarda eğitim fırsatlarına erişebilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda bireyler, çevrelerinde eğitime erişim sorunu yaşayan çocuklar, gençler ya da yetişkinler için gönüllü eğitim faaliyetlerine katılarak toplumsal fayda yaratabilmektedir. Açık erişimli eğitim materyallerinin paylaşılması, kitap bağışında bulunulması ve dijital okuryazarlık desteği sunulması bu bireysel katkılara örnek teşkil etmektedir. Aynı zamanda dijital platformlar ve sosyal medya aracılığıyla eğitime erişim hakkına yönelik farkındalık oluşturan içeriklerin paylaşılması da etkili bireysel eylemler arasında yer almaktadır. Eğitimde eşitlik konusunda duyarlılık göstermek, yalnızca sürdürülebilirliğin sosyal boyutunu desteklemekle kalmamakta, aynı zamanda uzun vadeli toplumsal istikrarın tesisine de katkı sunmaktadır. Kütüphanelerin Etkin Kullanımı ve Tanıtımı: Kütüphaneler, ücretsiz internet erişimi, zengin kitap koleksiyonları, dijital veri tabanları ve sessiz çalışma alanları aracılığıyla her yaş grubuna yönelik öğrenme fırsatları sunmaktadır. Bireyler, yaşadıkları çevrede kütüphanelerin sunduğu bu imkânları tanıtarak daha fazla kişinin bu kaynaklardan yararlanmasına olanak sağlayabilir. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve düşük gelirli bireyler için kütüphane farkındalığının artırılması önem arz etmektedir. Açık Eğitim Kaynaklarının Yaygınlaştırılması: Bireylerin kendi kullandıkları ya da faydalı buldukları açık erişimli ders materyallerini, eğitim videolarını, e-kitapları ve çevrimiçi platformları sosyal medya veya kişisel bloglar üzerinden paylaşmaları, dijital eşitsizlikle mücadelede önemli bir adım teşkil etmektedir. Kütüphaneler ise bu tür kaynakların bir araya getirildiği dijital bilgi köşeleri oluşturarak bu sürece katkı sunmakta, bireyler de gönüllü olarak bu çabalara destek verebilmektedir. Kütüphane Temelli Gönüllü Eğitim Faaliyetleri: Uzmanlık alanlarına göre bireyler, kütüphanelerde gönüllü olarak atölyeler, söyleşiler ya da okuma grupları düzenleyebilmektedir. Örneğin bir üniversite öğrencisi, kütüphanede çocuklara yönelik sürdürülebilirlik temalı kitap okuma saatleri organize edebilmekte ya da yaşlı bireyler için dijital okuryazarlık eğitimleri gerçekleştirebilmektedir. Eğitim Kaynaklarının Bağışlanması: İyi durumda olan ancak kullanılmayan kitaplar, kırtasiye malzemeleri veya eğitim teknolojisi araçlarının yerel kütüphanelere ya da eğitim odaklı sivil toplum kuruluşlarına bağışlanması, öğrenme ortamlarının zenginleşmesine katkı sağlamaktadır. Bu tür bağışlar, özellikle kırsal bölgelerde veya dezavantajlı gruplarda eğitimde fırsat eşitliğini destekleyici niteliktedir. Eğitime Erişim Hakkı İçin Savunuculuk: Eğitimde eşitlik alanında faaliyet yürüten sivil toplum kuruluşları veya yerel yönetimlerin kampanyalarına destek verilmesi; sosyal medya aracılığıyla bu konulara dair içerikler üretilmesi ve kamuoyunun bilgilendirilmesi, bireysel savunuculuk örnekleri arasında yer almaktadır. Kütüphaneler de bu farkındalık çalışmalarını desteklemek amacıyla tematik sergiler, seçki kitaplıklar ve bilgilendirici afişler aracılığıyla toplumsal etki yaratabilmektedir.

Nitelikli eğitim, bireylerde yalnızca bilgi birikimi sağlamamakta; aynı zamanda eleştirel düşünme, sorgulama ve problem çözme becerilerinin gelişimini de desteklemektedir. Bu beceriler, bireylerin hem kişisel yaşamlarında hem de toplumsal düzeyde daha bilinçli ve sorumlu kararlar alabilmesine olanak tanımaktadır. Özellikle sürdürülebilir kalkınmanın çevresel boyutu açısından, bireylerin tüketim alışkanlıklarını sorgulayan, çevresel etkileri göz önünde bulunduran bir yaklaşım benimsemeleri büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda bireylerin yerel üretimi destekleyen, çevre dostu ürünleri tercih eden, israfı önlemeye yönelik alışkanlıklar geliştiren ve çevre bilincini topluma yayan tutumlar sergilemeleri beklenmektedir. Ayrıca bu yaklaşımlar, sosyal medya üzerinden sürdürülebilir yaşam pratiklerinin paylaşılması, topluluk eğitimlerine katılım sağlanması ya da bu tür eğitimlerin düzenlenmesi yoluyla desteklenebilir. Eğitimin bu şekilde toplum geneline yayılması, sürdürülebilir yaşam kültürünün bireysel düzeyde yerleşmesine katkı sunmaktadır. Tüketim Öncesi Sorgulama Alışkanlığı Geliştirmek: Bir ürün satın alınmadan önce “Bu ürüne gerçekten ihtiyaç duyuluyor mu?”, “Daha sürdürülebilir bir alternatifi mevcut mu?”, “Üretim sürecinde doğaya ya da emeğe zarar verilmiş mi?” gibi soruların sorulması, eleştirel düşünme becerisinin günlük yaşamdaki en belirgin yansımalarındandır. Bu yaklaşım, sorumlu tüketim davranışlarının temelini oluşturmaktadır. Dijital Tüketim Bilinci ve Medya Okuryazarlığı: Günümüzde dijital kaynaklara erişimin kolaylaşmasıyla birlikte, bireylerin güvenilir ve doğru bilgiye ulaşabilme yetkinliklerinin artırılması önem kazanmaktadır. Bu çerçevede medya okuryazarlığı ve dijital eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Sorumlu Paylaşım Kültürünü Yaygınlaştırmak: Kitap, kıyafet, oyuncak veya ev eşyası gibi ürünlerin paylaşılması, takas edilmesi ya da yeniden kullanılması, sorumlu tüketimin yaygın ve etkili uygulamaları arasında yer almaktadır. Kütüphaneler bu noktada birer “paylaşım merkezi” olarak işlev görebilmektedir. Örneğin, kitap takas köşeleri oluşturulması ya da yeniden kullanım rehberlerinin sunulması gibi girişimler, kütüphane ortamında kolaylıkla hayata geçirilebilmektedir.

Maarif hakkında layihalar: 1: [Eğitimle ilgili görüş ve öneriler 1923]

Dünyanın her tarafında muallimler cemiyetin en fedakâr ve hamiyetli unsurlarıdır. Uzun kış geceleri bütün aile yurtları uyurken, ufuklarda zayıf ve kanaatkâr ışığı sönmeyen ve mütemadiyen çalışan mütevekkil [yazgısına katlanan], sebatlı ve namusperver [dürüst] bir adam vardır ki o her gece istikbali yaratacak insanlara vazife addetmiştir. Bütün büyük adamları yetiştiren bu ikinciye cemiyet hiçbir zaman büyük adam olabilmek hakkını vermediği için bir hata işlemiştir. Adl hakkaniyet-i asrî [doğruluk, haklılık ve çağdaşlık] bu hatayı tamamiyle tashihe muvaffak olamasa bile onun ağırlığını kendi gadr-i didelerinde [haksızlık görmüş] hissettirilmeyecek bir derecede çalışmalıdır.
 

Türkiye'de eğitim bilimleri öğretimi : Başlangıçtan 1965'e kadar

“Türkiye’de eğitim bilimleri öğretiminin başlangıcını Tanzimat sonlarına kadar götürebiliriz. Kuşkusuz ilk dönem yapılanlar bilimsel etkinlikten daha çok hazır bilgi ve pratik kazandırmaktan ibarettir. Gerçi, çağdaş anlamda eğitim bilimlerinin ve onun öğretiminin tarihi Batı’da da çok eski değildir. Antikçağ’dan beri birike gelen pedagoji bilgisi elbette önemlidir; ancak bu, gözlem, sezgi ve deneyimlere (deneylere değil!) dayalı bir birikimdir. Oysa çağdaş anlamda eğitim bilimleri öteki bilim dalları gibi belli bir kurama göre sistemli bir biçimde geliştirilmekte, başka bilim dallarından da yararlanılarak ve denemelerden geçirilerek doğrulanmakta, günü gelince yeni bilgilerle yenilenmekte ya da eski bilgiler çürütülebilmektedir.”  ”Osmanlı aydını, Batı’da eğitim bilimlerinin gelişimini izlemekte pek de gecikmemiştir. Ancak bunlar, evrensel bilgi birikimine katkı yapamamış, hatta Batı’daki birikimi kendi özgül koşullarına uyarlamakta da gecikmiştir. II. Meşrutiyet yıllarına doğru, özellikle İstanbul Erkek Öğretmen Okulu’nda eğitim bilgileri konusunda oluşan tartışma ortamı, Türkiye’de eğitimbilimsel kurumlaşmanın kapısını aralamıştır. 1912’de Üniversiteye (Darülfünun’a) konulan Terbiye (Pedagoji) dersi ve ardından oluşan Terbiye Kürsüsü, ülkede eğitimin bilim konusu olabilmesinin yolunu açmıştır.”

İzmir eğitim tarihi : 19. yüzyıldan 21. yüzyıla

Cumhuriyetin 100. yılında yayımlanan, editörlüğünü Doç. Dr. Mücahit Yentür'ün üstlendiği çalışma ile İzmir'in yaklaşık 150 yıllık eğitim tarihi ele alınıyor. Kitap "Osmanlı'dan Cumhuriyet'e İzmir'de Eğitim", "Cumhuriyetin İlk Yıllarında İzmir'de Eğitim (1923-1960)", İl Yıllıkları Işığında İzmir'de Eğitim (1967-1994", ""İzmir'de Tarihe Tanıklık Eden Okullar" bölümlerini içeriyor. Kitapta Cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllarda İzmir'deki eğitim yaşamına büyük katkı sunan ve kentte 1926-1935 yılları arasında görev alan Vali Kazım Dirik'in çalışmalarına da yer veriliyor.

Çalışan eğitiminde dönüşüm : en iyi uygulama örneği olarak uzaktan eğitim kapısı

Endüstri çağından bilgi çağına geçişle birlikte, kurumların değeri artık fiziksel varlıklarından ziyade sahip oldukları bilgi, yetenek ve insan kaynağıyla ölçülmektedir. Bu sebeple, entelektüel sermaye daha önemli hale gelmiştir (Berge, 2003). Bu değişimle birlikte, çalışanların iş gücü piyasasındaki talepleri, mevcut pozisyonlarının ihtiyaçları ve yeni bir pozisyon için beklentileri daha da önem kazanmıştır. İşverenler, başarı için yüksek nitelikli, yetenekli ve yenilikçi çalışanlara ihtiyaç duymaktadırlar. Chambers vd. (1998) tarafından yürütülen araştırma, kurumların beklentisini karşılayabilecek yetenekli çalışanların azalması sebebiyle kurumlar arasında yetenek savaşlarının yoğun bir şekilde hissedildiğini ortaya koymuştur. Amerika Birleşik Devletleri’nde 97 şirkette yapılan anket ve örnek olay incelemeleri sonucunda, yetenekli çalışanların kıtlığı nedeniyle kurumların yetenekli çalışanları çekme ve elde tutma konusunda sorunlar yaşadığı tespit edilmiştir (Chambers vd., 1998). Bu çalışmada, 6.000 yöneticinin görüşleri ve deneyimleri de dikkate alınarak yetenekli çalışanların elde tutulmasının, kurumların başarısını ve rekabet gücünü artırmak için önemli olduğu vurgulanmıştır. McKinsey & Company tarafından 2020 yılında yayımlanan bir rapora göre otomasyon ve dijitalleşmenin etkisiyle birlikte Türkiye’de 2030 yılına kadar 7,6 milyon işin kaybolacağı ve 8,9 milyon yeni işin ortaya çıkacağı öngörülmektedir. Bu yeni işlerin teknoloji odaklı olanlar başta olmak üzere birçok sektörde yer alacağı vurgulanmıştır. Bu doğrultuda ilgili işleri yerine getirebilecek çalışanlar için Türkiye’de bir yetenek dönüşümüne olan ihtiyaç saptanmıştır. Bu sorunların üstesinden gelebilmek için birçok kurum, güçlü bir insan kaynağı yaratmaya ve bu doğrultuda yetenek yönetimi programları ve uygulamaları geliştirmeye odaklanmıştır.

Türkiye'de eğitimin son 100 yılı

İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e miras kalan eğitim, hem nicel hem de nitel yönden perişan durumdaydı. Devralınan eğitimin her kademesinde okullaşma oranı çok düşüktü. Eğitimin temel unsuru olan öğretmenin sayısı çok azdı, onların da çoğu gerçek anlamda öğretmen olarak yetişip seçilmiş değildi. Okulların fiziksel olanakları çok çok kötüydü. Eğitime ayrılan ödenek çok yetersizdi. Eğitimde dinsel-dünyevi ikilemi sürmekteydi. Cumhuriyet’in devraldığı okur sayısı nüfusun yüzde 7-8’i kadardı. Bunda kadınların oranı yüzde 1’in altındaydı. Erkek ve kadınlarda yazı yazabilenlerin oranı yüzde 1’i bile bulmuyordu. 1923-24 öğretim yılında ülkede ilkokul sayısı 4770, bu okullardaki öğrenci sayısı 336 bindi (bunun sadece 63 bini kız). İlkokul öğretmeni sayısı 10 bin 102 olup bunların yalnızca yüzde 27’si öğretmen okulu çıkışlıydı. Aynı yıllarda ortaokul sayısı 72, bunların toplam öğrencisi ise 10 bin kadardı. Lise sayısı 23 olup bunların öğrenci sayısı 1241’di. Bu okullardaki öğretmenlerin de büyük çoğunluğu öğretmen olarak yetişmemişti. Yine aynı yıllarda ülkede bir tane üniversite (İstanbul Darülfünunu) ve burada okuyan 2088 öğrenci bulunmaktaydı. Cumhuriyet yönetiminin eğitimle ilgili ödevi gerçekten zordu. Neyse ki Atatürk’ün öncü girişleri, nitel sorunu çözmede rehberlik ediyordu…

Türkiye’de eğitimin evrenselleşmesi

Türkiye’de eğitim sistemi büyük çabalarla ve yatırımlarla güçlendirilmiş olmasına rağmen, yapılan bu iyileştirme­lerin toplumdaki görünürlüğünün yeterli olmadığı ve ye­terince bilinmediği açıktır. Bu nedenle bu kitapta eğitim sistemimizdeki son 20 yıldaki gelişmeleri ana hatlarıyla değerlendirmek istedim. Bunu yaparken amacım, bu iyi­leştirmelerin sonuçlarını nesnel bir şekilde ulusal ve ulus­lararası verilere dayalı olarak değerlendirmektir. Bu kita­bın, okullar arası başarı farklarını azaltacak ve dolayısıyla eğitimde fırsat eşitliğini artıracak yeni eğitim politikaları­nın oluşturulabilmesine katkı sunmasını diliyorum.

2014-2021 eğitim temalı uluslararası kısa film yarışması kataloğu

2014-2021 Eğitim Temalı Uluslararası Kısa film yarışması Kataloğu [ EĞİTİM-BİR-SEN ], Komisyon tarafından kaleme alınmıştır. Kitap 2022 yılında EĞİTİM-BİR-SEN tarafından yayınlanmıştır. 102 sayfadır. Eser Türkçe dilindedir.

Eğitim : seçim kurtarmak mı? Nesil kurtarmak mı?

Eğitim politikaları bir zümrenin, bir grubun veya bir ideolojinin kendini ispat etme alanı değil, bir ülke ödevidir. Ülkemizde Cumhuriyet’in ilk döneminde büyük bir adanmışlıkla gelen başarıdan sonra maalesef, eğitim siyaset ilişkisi, sıralama sınavı, her Milli Eğitim Bakanı ve YÖK Başkanını etkileyen iz bırakma sendromu, müdür ve öğretmen yetkinlikleri gibi sorunlara kağıt mühendisliği yaklaşımı ile çözümler bulmaya çalıştık. Gelecek avuçlarımızın arasından kayıp giderken, artık toplum olarak nesil kurtarmanın seçim kurtarmaktan çok daha önemli olduğunu idrak etmeli ve önümüzdeki yirmi yılı kapsayacak ulusal milli bir eğitim programı yapmalıyız.