Ottoman Art and Architecture

Bu kitabın amacı Çinili Köşk Müzesi'nde sergilenen eserlerin bir bölümünü Türk çini ve keramik sanat tarihsel gelişimi içinde tanıtmaktır. Kitapta günümüzde sergilenen üç yüzü aşkın eserden yüz kadarı resimleriyle birlikte sunulmuştur. Eserlerin seçiminde Türk çini ve keramiklerinin sanat tarihi içindeki yerini ve gelişimini gösteren örneklerin ele alınmasına özen gösterilmiştir. Bir diğer deyişle, kitabın amacı Türk çini sanatmı genel çizgileriyle tanıtarak, müzeyi gezenlere yardımcı olmaktır. Bu nedenle eserlerle ilgili olarak form, üslup ve süsleme tekniklerinden ancak yeri geldiğinde söz edilmiştir. Kitabın müzedeki eserlerin önemli bir bölümünün tanıtılmasına yardımcı olurken, koleksiyondaki eserleri bütünüyle inceleyen daha geniş kapsamlı bir araştırmayı bekleyenler için sınırlı kaldığı söylenebilir. Osmanlı arşiv belgelerinde seledonlar için ·'mertebani", Çin
porselenleri için "fağfuri", Osmanlı keramik kaplarına da genel olarak "çömlek" anlamında "çini" sözcüğü kullanılmıştır. Çini sözcüğü bugün için -Kütahya dışında- duvar çinisi anlamında; keramik (eski Yunanca keramos sözcüğünden kaynaklanarak) sözcüğü de, pişmiş topraktan (kilden) yapılmış her türlü kap için kullanılmıştır. Osmanlılarda duvar çinisi anlamındaki yaygın sözcük ''kaş!'', daha az kullanılanı da "sırça''clır. Çinili Köşk'e. yapıldığı dönemde içini ve dışını kaplayan çinilerinden dolayı "Kasr-ı Kaşi" ya ela "Sırça Saray" adlarının verildiği bilinmektedir. Günümüze kalan özgün ın iınarisinin yanında, orijinal çinilerinin büyük bir kısmını koruması binayı Türk çini ve keraıniklerinin sergilenmesinde özel bir konuma getirmiştir. Bugün İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü bünyesinde yer alan Çinili Köşk'te sergilenen eserlerin son düzenlemesi
yılında Türk çini ve keramiklerinin tarihsel gelişimini gösteren bir müzecilik anlayışıyla gerçekleştirilmiştir. Yurt dışındaki çeşitli müze ve özel koleksiyonlardaki sanat eserleri arasında önemli yer tutan çini kaplar. Osmanlı döneminde özellikle Çin porselenlerinin yanında sanat eseri olarak kabul edilmedikleri için gündelik hayatta kullanılmış ve kolayca kırılabildiklerinden sayılan giderek azalmıştır. Bugün elimizde kalan çini ve kapların bir sanat eseri olarak korunup tanıtılmasına günden güne artan ilginin varlığı inkar edilemez. Bu açıdan bakıldığı ve aynca bu sanat koluyla ilgili yayınların azlığı göz önüne alınacak olursa, bu kitabın gerekli olduğuna ve sınırlı bir çalışına olmasına rağmen. bir boşluğu dolduracağına inanıyoruz.

Sanat tarihinin bazı alanları, ötekilere göre biraz gölgede kalmış, daha az dikkat çekmiş, bu yüzden de daha az incelenmiş ve daha az değerlendirilmiş alanlardır. özellikle bir ülke sanatının, bir türün ya da bir dönemin çok öne çıktığı, sonra da parıltısıyla komşularını ve benzerlerini gölgelediği durumlarda gözlenir bu olgu. Gölgelenenler, biraz "talihsiz", biraz "hakkı yenmiş" alanlar olarak kalırlar. Parlak kardeşin göz kamaştırıcı ışıkları, gölgede kalanın gerçek niteliklerinin anlaşılmasını zorlaştırır, bazen de bütünüyle engeller.

Osmanlı sanatında bu olgunun çok belirgin bir örneğini, İznik çinilerinin gözalıcı parıltısı yanında Kütahya çiniciliğinin görece "ihmal" edilmişliğinde görüyoruz. Osmanlı çiniciliği denince akla önce İznik ve İznik çinileri gelir. Geçmişte de bu böyle olmuş ve önce Kütahya, sonra da Çanakkale seramikleri, İznik işlerinin ardına, ikinci üçüncü sıralara itilmişlerdir. Oysa biraz dikkatli bir inceleme, genellikle bir "saray sanatı" sayılan görkemli İznik çiniciliğinin yanında, bir "kent sanatı" olarak nitelenen Kütahya ve daha çok bir "halk sanatı" gibi görünen Çanakkale çiniciliklerinin, ilk bakışta benzer şeyler üretiyor gibi görünseler de aslında farklı ve kendi içinde özgün yaratıcılık alanları olduğunu hemen ortaya koyar.

Bu kitap, işte bu gölgede kalmış alanlardan birine, Kütahya çinilerinin benzersiz zenginliklerle dolu dünyasına yeni ışıklar tutmak amacıyla hazırlandı. Seramik üretiminin Frig, Yunan, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinden günümüze dek kesintisiz devam ettiği bir bölgede yaşanan bu uzun zanaat/sanat serüveni, bu kitapta daha yakından mercek altına alındı; tarihsel gelişim çizgileri, malzemeleri, atölyeleri, ustalarıyla yeniden gözden geçirildi. Kürkman'ın dünyanın dört bir yanındaki müze ve arşivlerden derlediği bin bir belge ve fotoğraf, bugüne dek gün ışığına çıkmamış çok sayıda bilgi, bizi bu "toprak, ateş, sır" dünyasında heyecan verici bir yolculuğa çıkarıyor.

2009 yılının ilk etkinliği olan bu sergide, iki koleksiyonda yer alan eserlerle İznik çini ve seramik sanatının gelişiminin kronolojik düzende izlenebilmesi amaçlanmıştır. Sergimizdeki eserleri 15. ve 17. yüzyıllar arasında İznik atölyelerinde üretilen duvar çinileri ile insanların sosyo-ekonomik duruma göre değişen beğenileri doğrultusunda üretilen farklı kap formları oluşturmaktadır. Bu eserler, sanatçıların yaratma gücünün sonsuzluğunu, kompozisyon repertuvarlarının zenginliğini ve renk paletini nasıl bir ustalıkla kullandıklarını ve daima yeni teknik arayışlar içerisinde olduklarını açıkça göstermektedir.
Sergimizde yer alan eserleri içeren yayında 327 adet eser teknik, form, desen, renk ve hamur özellikleri ele alınarak tanıtılmaya çalışılmıştır.

1980'li yıllarda oluşturulmaya başlanmış ve yıllar içinde zenginleşerek bugün bünyesinde çeşitli dönem ve türlerden 10 bin civarı parçayı barındıran Suna ve İnan Kıraç Vakfı Kütahya Çini ve Seramik Koleksiyonu Osmanlı Kültürü' nün görece gölgede kalmış bu yaratıcılık alanını önemli örnekleriyle sergiliyor ve özellikle 18. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar uzanan bir zaman dilimi içinde Kütahya çini ve seramik sanatı gelişim çizgisinin, ayrıntılı bir biçimde izlenmesine olanak veriyor.

Bu kapsamlı katalogda bir araya getirilen yapıtlar hem koleksiyon yapısı hem de Kütahya çiniciliği ve seramik sanatı konusunda genel bir fikir veriyor. Katalogda ayrıca koleksiyona dair bir değerlendirme yazısı da yer alıyor.

This catalogue has been published for the KÜTAHYA Sadberk Hanım Museum Kütahya Tiles and Ceramics Collection exhibition held between March 6 and - November 25, 2018.

Yılların birikimini titiz bir çalışma sonucunda ortaya çıkaran bu kitapta, Kütahya Çini Sanatı'nın geçmişten günümüze gelişimini, belgeler ışığında bu sanatın içinde yoğrulmuş birisi olarak bambaşka bir yaklaşım tarzıyla ele alıyor ve Kütahya'nın hangi maddelerle, hangi işleyiş biçimi ve tekniği ile çini sanatını ölümsüzleştirdiğinin sırlarını veriyor.
Rıfat Çini, babadan evlada geçen bu sanatta; günümüze kadar bilinen ve bilinmeyen kalfalar, ustalar, sanatçılar ile Kütahya'ya ve Çini sanatına gönül vermiş pek çok kişiyi tanıtıyor.

Kütahya Çini sanatının sadece tabak, çanak ve vazolarla sınırlandırılmaması gerektiğini, Türkiye ve Dünya'nın pek çok şehrindeki cami, türbe, işhanı, saray ve konakların Kütahya üretimi nadide çinilerle bezendiğini söylüyor.

Rıfat Çini Özel Koleksiyonu, Kütahya Çini Müzesi'ndeki eserler, Kütahya, İstanbul ve diğer şehirlerdeki pek çok yapı Hakan Arlı tarafından çekilmiş özel fotoğrflarla belgelendi.

Rıfat Çini; sanatçı ve sanatsever kültür yüklü güzel insanlara kitabını sunmanın gururunu yaşıyor. Bu muhteşem eser kısa zamanda değişik dillere çevrilerek dış dünyaya da tanıtılacaktır. (Arka Kapak'tan)

Prof. Dr. Ara Altun ve Yard. Doç. Belgin Demirsar Arlı tarafından yazılan 'Anadolu Toprağının Hazinesi: Çini/Osmanlı Dönemi' kitabında kaplamalık malzeme olarak çininin Osmanlı Dönemi’ndeki gelişimine ve ihtişamına yer veriliyor.

Kitapta, 'Mimari ve Sırlı Yüzeyler', 'Osmanlı Çinilerinde Bezeme Teknikleri', 'Ateş ve Fırın', 'Sır', 'Erken Osmanlı Dönemi Çinileri', '16.Yüzyıl Osmanlı Çiniler / İznik', 'İznik Kazıları', 'Duvarlarda İznik', 'Kütahya Çiniciliği', 'Montaj Özellikleri', 'Tasarım Esasları' başlıklarının yanısıra, Prof. Dr. Zeki Sönmez’in Tekfur Sarayı Denemesi adlı makalesi de yer alıyor. Ayrıca 'katalog' olarak ayrılan bölümde Türkiye’de bulunan Osmanlı Çini örneklerini taşıyan yapılar hakkında detaylı bilgiler ve fotoğraflar bulunuyor.

Kitapta 16. yy.'dan 20. yy.'a kadar uzanan geniş zaman diliminde üretilen İznik, Kütahya ve Çanakkale seramikleri üzerinde betimlenen Osmanlı gemileri stilistik açıdan incelenmekte ve bu gemili Osmanlı seramiklerinin yayılım alanları ve tipolojisi ve günümüz sanatına yansımaları sunulmaktadır.

Onaltıncı yüz yıl Osmanlı yapılarında görülen çini süsleme programının gelişimi özetlenmiştir.

Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı” kitabı, Selçuklu’dan Cumhuriyet dönemine kadar uzanan geniş zaman diliminde çini ve seramik sanatını teknik, renk, form, desen ve hamur özellikleriyle, bilimsel titizlikle, çizim ve fotoğraflarla destekleyerek tanıtmaktadır. Yazarlar, araştırmaları, yayınları, kazıları ve uygulamaları ile bu alanda isim yapmış değerli bilim adamlarıdır. Tanıtılan kazılar, Anadolu’nun farklı bölgelerinden seçilerek genel bir bakış verilmek istenmiştir. Çeşitli müzelerde, özel koleksiyonlarda, eserlerde yapılan araştırmalarla hazırlanan kitap bizlere Türk çini ve seramik sanatının zenginliğini sunmaktadır.

The beauty, elegance and variety of Ottoman works of art are the subject of this book. The Ottoman Empire was the last of the great medieval Islamic dynasties. Its power reached from Persia to Vienna and encompassed the eastern Mediterranean. The great imperial city of Constantinople, the nexus between East and West, became its capital--renamed Istanbul--and the center of culture and artistic craftsmanship in the Moslem world. The geographic location and the intensification of trade exposed the empire to a flood of influences from as far as Venice and even China and gave the Ottoman court a taste for luxurious and valuable products, a taste which the Sultans cultivated and sustained by their patronage. In the Classical Ottoman period (fifteenth to seventeenth centuries), the period with which the book is primarily concerned, Ottoman art reached extraordinary heights of perfection. Though the court artists working in the nakkashane (imperial workshops) were liberal in their response to outside influences, they never failed to modify them and give their art a uniquely Ottoman quality. Several distinct styles, incorporating influences from all corners of the empire and beyond, emerged to form a consistent repertoire which was to dominate the arts of this period throughout the Ottoman world. For the various sections of the book, the editor has brought together a team of eminent specialists, each of whose contributions develop this theme. Tulips, Arabesques & Turbans lavishly illustrates and documents the artifacts of an age. Much of the material reproduced here and included in a companion exhibition that will be seen at a number of American museums has never been shown before. Included are the Golden Horn and Rhodian ceramics from İznik, opulent silks from Bursa, exquisitely illuminated manuscripts and a rich array of Ottoman metalwork, an area largely unknown in the West. This volume is a visual treasure and will serve as a handbook on Ottoman decorative arts.