Ottoman Art and Architecture

The political, social, cultural and economic relations of the Ottoman Empire with the world in its final years are examined through the photography collection of Sultan Abdul Hamid II as part of a special project carried out under the auspices of the Presidency of the Republic of Turkey.0Sultan Abdul Hamid II reigned from 1876 to 1909.0The special event had been organized by Turkey?s Culture and Tourism Ministry, London Embassy and the Yunus Emre Institute.0Turkey?s Ambassador to London Abdurrahman Bilgic underlined the significance of the fair as an opportunity to learn about other cultures and to promote Turkey?s culture to the world.

From its birth in 1839, photography has participated in modernity as much as it has symbolized it. Its capacity to record and display and its claim to accuracy and truth intricately linked the new technology to the dynamism of the modern world. The Ottoman Empire embraced photography with great enthusiasm. In fact, the impact and meaning of photography were compounded by the thrust of modernization and westernization of the Tanzimat movement. By the turn of the century, photography in the Ottoman lands had become a standard feature of everyday life, of public media, and of the state apparatus.

This volume explores some of the most striking aspects of the close connection between photography and modernity in the specificity of the Ottoman Empire. Much of the material concerns the display of modernity through photography, as was so often the case in the photographs and albums commissioned by the Sultan to showcase his empire for Western audiences. Nevertheless, modernity was often embedded in the photographic act, transforming it into a common and mundane practice. Be it in the form of images disseminated through the illustrated press, postcards sent out to family members or anonymous collectors, portraits presented to friends and acquaintances, or pictures taken of employees and convicts, photography had started to invade practically every sphere of public and private life.

The visual world we live in today was born some 150 years ago. Camera Ottomana is both a homage to, and a critical assessment of, the local dimension of one of the most potent and transformative technological inventions of the recent past.

Osmanlı İmparatorluğu'nda Fotoğrafçılık 1839-1923, bulunuşundan hemen sonra İmparatorluk topraklarına ulaşan fotoğrafın 1839 ile 1923 yılları arasındaki serüvenini anlatıyor. Engin Özendes, bir yandan Osmanlı toplumunun fotoğrafa ve fotoğrafçılığa yaklaşımını, geleneklerine bağlı Osmanlı sultanlarının, 19. yüzyılın bu yeni buluşuna gösterdikleri ilgiyi; hatta fotoğrafçılık mesleğini sürdürenlere verdikleri desteği anlatırken, mekândaki ve toplumdaki değişimi her biri tarihi belge niteliği taşıyan fotoğraflarla dönemin sosyal yaşamını da gözler önüne seriyor. Bir belge olarak gelecek kuşaklara ışık tutacağına inandığı kitabında Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde çalışmış olan fotoğrafçıların ayrıntılı bir listesini de veren Engin Özendes Türkiye'nin fotoğraf geçmişini tanımak, araştırmak isteyenlere, Ortadoğu fotoğrafıyla ilgilenenlere de çok önemli bir başvuru kaynağı sunuyor.

Geçmişi günümüze taşıyan çok değerli fotoğraflardan oluşan Osmanlı İmparatorluğu'nda Fotoğrafçılık 1839-1923, geniş bir coğrafyada fotografçılığın maceralarını anlatırken merak uyandıran pek çok soruya da yanıt veriyor:“İslam dininin etkin olduğu Osmanlı milletler topluluğunda, Müslüman sultanların saraylarına fotoğrafın kolaylıkla girebilmesinin ve hatta onlardan destek görmesinin, fotografçıların ödüllendirilmesinin gizemi neredeydi?”“Sokaklarında kar gibi beyaz yaşmaklarıyla gezen zarif Müslüman kadınların, kırmızı fesli Osmanlı erkeklerinin gözleri, değisik bir ülkeyi tanımak için gelmis şık Batılı kadınların ve erkeklerin bakışları, nasıl bir dünyayı izlemisti bu Doğu kültürü yaşamında?”“Orient'in İncisi; bugün dünyada en fazla değisiklige uğramıs kent İstanbul… Ve bu kentin en karışık milletleri barındıran caddesi Péra nasıl bir yaşama tanık olmuştu?”

Fotoğrafın 1839 yılında icad edilişinden ve yaygınlaşmaya başlamasından itibaren Osmanlı coğrafyası ve Doğu Akdeniz metropolleri bu sanatın dünya ölçeğindeki öncüleri tarafından bir cazibe merkezi olarak kabul edilmiştir. Girault de Prangey, Maxime du Camp, Auguste Salzmann, Felix Teynard, John Shaw Smith, Alfred Nicholas Normand, Francis Frith ve Claude-Marie Ferrier başta olmak üzere, seyahat fotoğrafçılığının önde gelen isimleri, fotoğrafın bulunuşunun ilk yıllarından başlayarak Atina’dan İskenderiye’ye, Kahire’den Luksor harabelerine, Kudüs’ten Şam’a kadar bu yörelerdeki mimari yapıları, arkeolojik eserleri ve günlük yaşamı belgeleyen çekimler yapmışlar ve birbirinden etkileyici eserler meydana getirmişlerdir. Bu fotoğrafçıların önemli bir bölümü, seyahatleri sırasında İstanbul’a da uğramışlardır. Osmanlı tebasından olmayan Carlo Naya, James Robertson, Felice Beato ve Ernest de Caranza’nın da fotoğrafçılığa burada başlamış ve yerleşik düzende faaliyet gösteren stüdyolar çalıştırmış olmaları ve eserleri ile uluslararası alanda üne kavuşmaları İstanbul’un bu sanat dalındaki önemini daha da pekiştirmektedir.

Erken dönem tabir edilen ve fotoğraf tarihinin en önemli evresi sayılan 1839-1860 yılları arasından günümüze kalabilmiş örnekler son derece nâdirdir. Büyük bir buluş olarak kabul edilen ve fotoğraf tekniğinin pratikte kullanılabilen ilk yöntemi olan “dagereotip” tekniğinde elde edilmiş görüntüler “Gümüşten Suretler” sergisinin ana temasını oluşturmaktadır. Fransız sanatçı Joseph-Philibert Girault de Prangey’in İstanbul’da ve Batı Anadolu’daki seyahatlerine ait birbirinden etkileyici dagereotiplerden günümüze ulaşmış çok az sayıdaki örnek sergide önemli bir yer tutmaktadır. Bu muhteşem çekimlerden birisi kondüsyonu ve çekim açısı ile hayranlık uyandıran Milas yakınlarında Antik Euromos kentinin Zeus Tapınağı’nı göstermektedir. Aynı şekilde sergide bulunan, Afrodisias’da iki katlı bir ahşap konağın gümüş ve buz mavisi renk tonları arasında gidip gelen büyüleyici kayıtı, fotoğraf sanatının taş devri sayılabilecek bir dönemden günümüze kalan son derece etkileyici örneklerdir. Girault de Prangey, antik çağlardan eserlerin yanısıra hem İstanbul’da, hem de Batı Anadolu’da günlük yaşamdan ve dönemin mimari eserlerinden görüntüleri de kamerasına kaydetmiştir. Daha önce fotoğrafları hiç çekilmemiş birçok mimari eseri görüntüleyen sanatçının çalışmaları, teknik açıdan da çok başarılıydı. Günümüze kalan nâdir örnekler Girault de Prangey’in, dagereotip yönteminin bu çok erken döneminde olağanüstü bir el becerisine ve bilgi düzeyine sahip olduğunu ortaya koymaktadır. İstanbul’da profesyonel anlamda faaliyet göstermiş olan en önemli dagereotip stüdyolarından biri, İtalyan asıllı Carlo ve Giovanni Naya kardeşler tarafından kurulmuştur. Elimizdeki en eski kayıtlara göre Naya kardeşler İstanbul’a 1845 yılının ilk aylarında gelmiştir. Naya Kardeşler tarafından İstanbul’da çekildiği saptanan ve günümüze kadar kaydedilebilen sadece üç dagereotip portre bulunmaktadır. Sergide yer alan bu dagereotiplerden iki tanesi hem fotoğraf tarihi, hem de görüntülenen kişilerin kimlikleri açısından öne çıkmakta ve ayrı ayrı Osmanlı resim sanatının büyük ustası Osman Hamdi Bey’i ve babası, döneminin Mabeyn-i Hümayun Feriki İbrahim Ethem Paşa’yı göstermektedirler.

1860’lardan itibaren fotoğrafçılık profesyonel anlamda bütün dünyada iyice yaygınlaşmıştı. İlerleyen teknolojiler, optik ve kimya alanlarında yeni buluşlar üretimi de daha kolay ve ucuz hale getirmişti. Birbiri ardına açılan stüdyolarda fotoğrafçılar portre çalışmalarının yanı sıra yaptıkları dış mekân seri çekimlerle bulundukları şehrin günlük yaşamını, mimari eserlerini ve doğal güzelliklerini kayda geçirmeye başlamışlardı. Fotoğraf tarihinin erken döneminin, 1839-1860 arasının o duygusal ve her anlamda itinalı yılları da artık yerini tamamen ticari kaygılara bırakmaya başlamıştı. İstanbul’un, genel anlamda Osmanlı topraklarının ve Doğu Akdeniz bölgesinin dünya çapındaki sanatçılar tarafından erken dönem fotoğraf tarihinin çok önemli bir parçası halinde işlenmeleri ve bu alanda eşsiz yapıtların günümüze kalmış olması büyük bir şans olarak kabul edilmelidir.

Sergide, tamamı Ömer M. Koç Koleksiyonundan seçilen, 18. yüzyıldan minyatür tarzda yapılmış portrelerden elle renklendirme yapılmış portre fotoğraflarına, dagereotiplerin ve kağıt üzerine ilk fotoğrafların gizemli dünyasından seçilmiş örneklerden, James Robertson, Felice Beato, Ernest de Caranza, Maxime du Camp ve Francis Frith gibi seyahat fotoğrafçılığının önde gelenlerinin fotoğraflarıyla çok az sayıda hazırlanılan İstanbul, Atina, Malta, Athos Dağı, Mısır, Kırım konulu albümlere kadar fotoğraf tarihiyle ilgili çarpıcı ve nâdir eserler bir araya getirilerek kültür ve sanat tarihimize merak duyanların ilgisine sunulmaktadır.

Koç University’s Research Center for Anatolian Civilizations (ANAMED) hosts an exhibition commemorating the 200th anniversary of the birthday of James Robertson, one of the most notable names of nineteenth-century photography.

J. Robertson is the first photographer working in Istanbul known to have taken 360° panoramic photographs of the city. He gained much renown with his Istanbul photographs, as well as with the photo series he produced of Athens in 1854, of the Crimean War between 1854 and 1855, and of Jerusalem and Cairo, which he prepared in 1857 and which were displayed in exhibitions in London, Paris, Manchester, Edinburgh. A bilingual catalogue accompanying the exhibition is entitled “Photographer and Engraver in the Ottoman Capital”. The catalogue written by the curator of the exhibition, Bahattin Öztuncay and published by the Vehbi Koç Foundation. The publication contains stunning photographs of Istanbul, Athens, Crimea, Jerusalem and Cairo, as well as texts concerning the works of Robertson and his biography which were researched by photography specialist B. Öztuncay.

Aygaz, Osmanlı Hanedanı'nın fotoğraflarını tarih ve sanat meraklılarıyla buluşturuyor. İstanbul'daki Aygaz Genel Müdürlük binasına açılacak "Hanedan ve Kamera" başlıklı sergi, 7 Temmuz-2 Eylül 2011 tarihleri arasında, sanat, tarih ve fotoğraf tutkunları tarafından ziyaret edilebilecek. Küratörlüğünü Bahattin Öztuncay'ın yaptığı ve Ömer M. Koç'un kişisel koleksiyonundan seçilen fotoğraflardan oluşan sergide; Osmanlı sultanları ve hanedan üyelerinin saray fotoğrafçıları tarafından çekilmiş porte fotoğrafları yer alıyor.
Kuruluşunun 50. yılını çeşitli etkinliklerle kutlayan Aygaz, 7 Temmuz - 2 Eylül 2011 tarihleri arasında "Hanedan ve Kamera-Osmanlı Sarayından Portreler" sergisine evsahipliği yapıyor. Bahattin Öztuncay tarafından hazırlanan ve Ömer M. Koç'un kişisel koleksiyonundan seçilen ‘Hanedan ve Kamera' ismini taşıyan sergi 2 Eylül 2011 tarihine kadar Aygaz Genel Müdürlük binasında sanatseverlerle buluşacak. Hanedan ve Kamera Sergisi, Osmanlı hanedan üyeleri arasında porte fotoğraflarına duyulan özel ilgiyi ve bu ilgi nedeniyle portre fotoğrafçılığının teknik ve sanatsal açıdan erişmiş olduğu yüksek seviyeye dikkat çekiyor. 19. yüzyılda gerek Osmanlı Sultanları ve hanedan üyeleri gerekse devlet ileri gelenlerinin portre fotoğraflarının çekimine büyük önem verdiklerini ortaya koyan sergide; Halife Abdülmecid Efendi'nin oğlu Şehzade Ömer Faruk, Sultan Abdülaziz'in kızı Nazime Sultan, Sultan V. Murad'ın kızı Fehime Sultan, Sultan Abdülaziz'in oğlu Şehzade Yusuf İzzeddin, Sultan II. Abdülhamid'in oğlu Şehzade Mehmed Selim, Sultan Abdülaziz'in çocukları şehzade Mehmed Seyfeddin (1874-1877) ve Esma Sultan'ın fotoğrafları yer alıyor. Saray'ın fotoğrafa ilgisi 1800'lü yıllarda artıyor
19. yüzyılda gerek Osmanlı Sultanları ve hanedan üyeleri, gerekse devlet ileri gelenleri portre fotoğraflarının çekimine büyük önem veriyorlardı. 1861 yılında tahta çıkan ve güzel sanatların çeşitli dallarına ilgi duyan Sultan Abdülaziz döneminde portre fotoğrafçılığı Abdullah Biraderler'in becerisi sayesinde teknik ve sanatsal açıdan en üst düzeye çıkmıştı. Sultan II. Abdülhamid'in iktidara gelişinden iki yıl sonra, 1878'de resmi sıfatla Saray Fotoğrafçısı olarak atanan Vasilaki Kargopulo da hanedan üyelerinin ve devlet ileri gelenlerinin portre çekimlerine aynı seviyede devam etmişti. İlerleyen yıllarda, 1900'lerin başından itibaren gittikçe yaygınlaşmaya başlayan amatör fotoğraf kameralarının kullanımından hanedan üyeleri de geri kalmamışlar ve özel mekânlarda aile içi fotoğrafların çekimleri de büyük ölçüde artmıştı. Osmanlı hanedanı üyeleri arasında porte fotoğraflara özellikle ilgi duyan şahsiyetler bulunmaktaydı. Halife Abdülmecid Efendi, Veliaht Yusuf İzzeddin Efendi, Şehzadeler Ömer Faruk, Mehmed Selaheddin ve Osman Fuad Efendiler çocukluk dönemlerinden ilerleyen yaşlarına kadar çeşitli vesilelerle portre fotoğraflarını çektirmişler ve diğer hanedan üyeleri arasında da bu merakın yaygınlaşmasına öncülük etmişlerdi. Aynı zamanda, Osmanlı Hanedanı üyeleri aile için bağlılıklarını ve dostluklarını kalıcı kılmak amacı ile imzalı ve ithaflı portrelerini karşılıklı olarak hediye etme geleneğini uzun yıllar boyunca sürdürmüşlerdi. Aygaz'ın katkılarıyla ve Sadberk Hanım Müzesi işbirliği ile hazırlanan Hanedan ve Kamera sergisi ve sergiye eşlik eden kitap hanedan üyelerinin portre fotoğraf sanatına duyduğu ilgiyi ve Osmanlı Saray Fotoğrafçılığı'nın erişmiş olduğu seviyeyi gözler önüne seriyor.

An album of photographs that documents the great city of Constantinople at the turn of the 20th century and revisits it in the 1960s. It details the historical context of the Greek community in the city at that time and complements the large selection of images."

1839 yılında Paris'te fotoğrafın icat edilmesi kültür ve sanat alanında önemli bir başlangıcı müjdeler. Aynı yıl İstanbul'da, genç sultan Abdülmecid Avrupa model alınarak tasarlanan reformların art arda gerçekleşeceği bir dönemi başlatır. İstanbul, Fotoğrafçılar, Sultanlar işte bu yıllardan 20. yüzyıl başına kadar olan dönemde fotoğrafçılar, sultanlar ve Osmanlı payitahtı arasındaki ilişkileri gözler önüne seriyor. Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk fotoğraflarını çekmek, Doğu'yu yeniden keşfetmek ve büyüleyici bir başşehrin yitip giden görüntüsünü kalıcılaştırmak için "Büyük Seyahat"e (Grand Tour) çıkıp Doğu'ya giden romantik aristokratların, aydın, yazar ve şairlerin izini sürüyor.

Catherine Pinguet bu eşsiz macerayı, Kargopulo'nun, Sebah'ın ve Abdullah Biraderler'in yönetimindeki büyük fotoğraf stüdyolarının altın çağına ait öncü çalışmalar eşliğinde anlatıyor. Pierre de Gigord'un bu fotoğrafçıların nadide fotoğraflarından oluşan koleksiyonundan seçilmiş 150 örneğin yer aldığı çalışma, 19. yüzyıl İstanbul'unun atmosferini olağanüstü bir ayrıntı zenginliği ve etkileyicilikle sunuyor. Aynı zamanda okuyucuyu, Batı ile Doğu arasında kültürel bir ortak yaşamın sağlandığı bir coğrafya ve zamanda, hem fotoğraf sanatı hem de iktidarın görünürlüğü üzerine tarihsel bir tefekküre davet ediyor.

Vasilaki Kargopulo yapıtları ile önceden de bilinen bir isim olmasına rağmen, yaşamı hep belirli bir esrar perdesi arkasında kalmıştı. Uzun yıllar süren titiz araştırmalar sonucunda ortaya çıkmış olan bu kitap uluslararası fotoğraf tarihi çevreleri ve 19. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu'nun kültürel tarihi ile alakalı okuyucular tarafından büyük bir ilgi ile karşılanacaktır. Daguerreotipler, kartvizit ve kabine boy fotoğraflar, manzaralar ve büyük boy panoramik görüntülerle bezenmiş bu çalışma, Sultan'ın Fotoğrafçısı Vasilaki Kargopulo'nun mesleğinin ve sanatının mükemmel bir uygulayıcısı olduğunu bütünüyle gözler önüne sermektedir. Geniş ve detaylı açıklamalar eşliğinde kullanılmış birbirinden etkiliyeci fotoğraflar ve diğer görsel malzemeler, yazarın olağanüstü araştırmacılığının eseri olan bu kitabı hem fotoğraf tarihine büyük bir katkı, hem de dönemi (1850-1886) ile ilgili çok önemli bir belgesel kayıt haline getirmektedir."
Heinz K. Henisch

Sultan II. Abdülhamid Arşivi-İstanbul Fotoğrafları’ medeniyetimizin kalp merkezi İstanbul’u ruhuyla, muhteşem tarihi dokusuyla bir kez daha gün yüzüne çıkaran bir eser. Ufku kıtaları saran Sultan II. Abdülhamid Han’ın devletimizin en zor dönemlerinde dahi sanata ve sanatçıya verdiği büyük kıymeti de belgeleyen bu eser ecdadımızın asaletin yanı sıra, ruh inceliğiyle zevk-i selimini göstermesi açısından da manidardır. ‘İstanbul’u sevmese gönül aşkı ne anlar’ diyen ecdadımızın bir büyük padişahın adesesinden bu fotoğraflarla günümüze yansıyan gönül inceliğini yüzyılı aşan bir zamandan sonra görmek, başta bu kadim şehri, İstanbul’u ve diğer bütün medeniyet birikimlerimizi daha çok sahiplenmemizi bize kuvvetle telkin ediyor. Kendi medeniyetimizin, kültürümüzün her bir karesine, her bir taşına, her bir köşesine ecdadımıza yaraşır bir rikkatle sahip çıkmamız tarihi ve kültürel dokumuzu, yani kimliğimizi korumamız milletimizin en bariz vasfı olmalıdır. Aksi taktirde reddi miras eder, tarihimize, şehirlerimize sahip çıkmazsak zeminimizi kaybetmek gibi bir tehlike ile yüz yüze geliriz. Bu önemli eseri oluşturan fotoğrafları Sultan II. Abdülhamid Arşivinden çıkararak, benim gibi İstanbul aşıklarına sundukları için IRCICA’yı ve İstanbul Büyükşehir Belediyemizi yürekten tebrik ediyorum.

From Sebah Joaillier to Foto Sabah: Orientalism in Photography is a completed book which does not miss a simple detail, a profound source on Sebah Joaillier which has been influential for about a century in the history of both Ottoman and world photography.

1858''de ülkesine dönmek isteyen Alman kimyager.Rabach''ın stüdyosunu devralmakla başladı Abdullah Freres''in fotoğraf serüveni. Çektikleri portrelerle Sultan Abdülaziz''in gözdesi oldular önce, daha sonra bu başarıyı sırasıyla dönemin ünlülerinin fotoğraf çekimleri ve yurtdışı temsilcilikleri izledi. Gittikçe yokolan İmparatorlukla kader ortaklığı yaparcasına 1900''lü yılların başlarında stüdyolarını kapatıp inzivaya çekildiler.Pera''nın bu efsanevi fotoğrafçılarının hayatlarına ve sanatlarına yansıyan çağa tanık olmak için...

vrupa' da fotoğrafın keşfi ile 19. yüzyıl Avrupalı' sının arkeolojiye ve Doğu' nun gizemine duyduğu ilgi aynı döneme denk düşer. Avrupa' nın birçok ülkesine olduğu gibi Osmanlı İmparatorluğu' na da geziler düzenlenmiş ve başta Fransız fotoğrafçılar Osmanlı' nın son dönemlerine çektikleri fotoğraflar ile tanıklık etmişlerdir. Engin Özendes bu fotoğrafları Parisli dostu Pierre de Gigord' un ve Getty Araştırma Enstitüsü' nün arşivlerinden yararlanarak hazırladığı “ Osmanlı' nın İlk Başkenti Bursa “ kitabını hazırlayarak değerlendirmiştir. Kitap, Osmanlı' nın ilk başkentinin 19. yüzyıldaki görünümünü sunarken fotoğraf tarihi açısından da özel bir önem taşıyor. Kitapta yer alan fotoğrafların büyük bir bölümü Fransızlar' a ait. Yerli fotoğrafçıların ise Fransızlar' ın etkisindeki levantenler olduğu dikkat çekiyor.