Skip to Main Content
   
               

Anadolu'nun Göçerleri: Yörükler / Nomads of Anatolia: Yuruks

Bu rehber Treasure Gallery projesi için hazırlanmıştır.

Dijital sergiler

Yanış, Josephine Powell Koleksiyonu’ndan seçilmiş birkaç kilimin motif detaylarını gösteren bir sergidir. Seçilen örneklerde en bilinen motifler yer almaktadır. Motifin çizimi kilim üzerinde yer aldığı şekliyle verilmiştir ancak her bir motifin çok çeşitli işlenişi vardır. Örneğin Güran Erbek’in Kilim Kataloğu kitabında koçboynuzu motifinin 150’nin üzerinde örneği vardır.Aşağıda yer alan motifler dışında aklım, insan, bereket, bukağı, küpe, sandıklı, ibrik, çengel, kuş, çiçek, ağaç, su yolu motifleri de sık kullanılmaktadır.

Akrep

Akrep

akrep

Akrep motifi korunma amaçlı işlenen motiflerden biridir. Efsaneye göre akrep şöyle der: Ben ne doğal bir ruhum ne de şeytan. Bana dokunan herkese ölüm getiririm. İki boynuzum bir kuyruğum var. Boynuzlarımın adı acımasızlık ve nefret; kuyruğum ise hançerdir. Ben sadece bir kez doğururum. Diğer yaratıklarda bereket işareti olan doğum benim için bir ölüm işaretidir.” Bu kilim 1978 yılında Josephine Powel tarafından Obruk Yaylası’nda detayları çekilmiş bir Yörük kilimidir.


Koçboynuzu

kocboynuzu

Kahramanlık, güç ve bereketi temsil eden bir motiftir. Görsel 1981 yılında Josephine Powell tarafından fotoğraflanmıştır. Adana
Saimbeyli yolu üzerinde geçici olarak çadır kuran Yusuf Kurt’un çadırında yer alan koçboynuzu motifli cicim tekniğiyle işlenmiş bir kilimdir.

Kocboynuzu

Elibelinde

Elibelinde

elibelinde

Anadolu'da ana tanrıça heykelciklerinde görülen ve kilimlerde de çok sık farklı formlarda dokunan, annelik ve doğurganlığın simgesi olarak kullanılan stilize kadın figürüdür. Bu kilim 1986 yılında Josephine Powell tarafından tarafından çekilmiş bir kilim fotoğrafıdır.


Aşk ve Birleşim(Gece Gündüz) ve Saçbağı Motifleri

sacbagi

Aşkbağı bir uzak doğu motifidir. Genellikle Ying-Yang ismiyle bilinir ve çeşitli hallerde Anadolu kilimlerinde de rastlanır. Kadın ve erkek arasındaki harmoniyi sembolize eder.Saç bağı motifi, evlenme arzusunu ve düğünü simgelemektedir. Çeşitli versiyonları bulunmaktadır. 1983 yılında Josephine Powell tarafından tarafından çekilmiş bir kilim fotoğrafıdır.

Sacbagi

Kurtizi

Kurtizi

Kurtizi

Akrep motifinde olduğu gibi tehlikeye karşı korunmayı temsil etmektedir. Hayvanlar için ciddi bir tehdit olan kurtlara karşı korunmayı temsil eden bir motiftir. Josephine Powell tarafından 1978 yılında İzmir Helvacı Köyü’nde detayı fotoğraflanmış bir kilimdir.


Yıldız

yildiz

Mutluluk ve doğurganlığı temsil etmektedir. Mühr-ü Süleyman olarak biliinen altı köşeli yıldızın tanrıça heykellerinden ana rahmini simgelemektedir. Bu motif aynı anlamı taşıyarak kilimlerde de işlenmiştir.1985 yılında Josephine Powell tarafından tarafından çekilmiş bir kilim fotoğrafıdır.

Yildiz

Pitrak

Pıtrak ve Göz Motifleri

pitrak

Pıtrak, nazardan koruduğuna inanılan insan kıyafetlerine ve hayvanların yünlerine yapışan dikenli bir bitkiden esinlenerek elde edilen bir motiftir. Aynı zamanda bolluğu sembolize etmektedir.
Yine nazardan kaynaklanan kötülükleri uzak tutacak yegane koruyucunun insan gözünün kendisi olduğuna inanılmaktadır. Dolayısıyla göz motifi de korunma amacı taşıyan bir motiftir. Bu kilim 1976 yılında Josephine Powell tarafından Sivas’ın bir köyünde çekilen bir fotoğraftır.

Yararlanılan Kaynaklar:
*Anadolu Kilimlerinden Örnekler 2/ Yusuf Durul,İstanbul : Akbank, 1987.
*Çatalhöyük’ten Bugüne Anadolu Motifleri/Mine Erberk Ankara :Kültür Bakanlığı Yayınları 2002
*Kilim Catalogue No:1/Güran Erbek Ankara: Selçuk, 1988
* Kilim fotografları Suna Kıraç Kütüphanesi Josephine Powell Dia Koleksiyonu'ndan alınmıştır. Motif örnekleri kilimlerdeki şekillerden ve kaynaklardan yararlanarak İlknur Erkin tarafından oluşturulmuştur.
https://librarydigitalcollections.ku.edu.tr/collection/josephine-powell/